V. Kaynakça ve fotoğraf bilgileri

Kaynakça ve dipnotlar

Adjarian, H., 1909. Աճառեան, Հ., Պօլսէն Կարին (De Constantinope à Garin [Erzeroum]), Nouvelle-Nakhitchévan, S. Avakian.

Adjarian, H, 1972. Աճառեան, Հ., Հայոց անձնանունների բառարան (Dictionnaires des noms arméniens de personne), 5 vols., Beyrouth, Sévan.

Aghan Darönétsi, éd., 1962. Աղան Տարօնեցի, խմբ., Հարազատ պատմութիւն Տարօնոյ (Histoire authentique du Darôn), Le Caire, Impr. Sahag-Mesrob.

Akinian [=Aguinian], N., 1910. Ակինեան, Ն., Զաքարիա եպիսկոպոս Գնունեաց եւ իւր տաղերը (Zacharie, évêque du Knounik‘ et ses odes), Vienne, Impr. Mechitariste.

Akinian [=Aguinian], N., 1920. Ակինեան, Ն., Գաւազանագիրք կաթողիկոսաց Աղթամարայ։ Պատմական ուսումնասիրութիւն (Succession des catholicos d’Aght‘amar. Étude historique), Vienne, Impr. Mekhitariste.

Akinian [=Aguinian], N., 1936. Ակինեան, Ն., Սիմէօն դպրի Լեհացւոյ ուղեգրութիւն, տարեգրութիւն եւ յիշատակարանք (Récit de voyage, annales et mémoriaux du diacre Siméon de Pologne), Vienne, Impr. Mekhitariste.

Akinian [=Aguinian], N., 1952a. Ակինեան, Ն.« « Մաղաքիա վ. Դերջանցի († 1545), տաղասաց, շինարար եւ բարեգործ » (Le docteur Malachie de Terdjan ( † 1545), versificateur, bâtisseur et bienfaiteur), Հանդէս ամսօրեայ (Handès amsoria), Vienne, 66(11-12), 574-588.

Akinian [=Aguinian], N., 1952b. Ակինեան, Ն., Բաղէշի դպրոցը, 1500-1704։ Նպաստ մը Հայոց եկեղեցւոյ պատմութեան եւ մատենագրութեան (L’école de Paghèche, 1500-1704. Contribution à l’histoire de l’Église arménienne et de sa littérature), Vienne, Impr. Mekhitariste.

Akinian [=Aguinian], N., 1922-1964. Ակինեան, Ն., Մատենագրական հետազօտութիւններ։ Քննութիւն եւ բնագիր (Recherches d’histoire des textes. Études et originaux. I (1922). II (1924). III (1930). IV (1938). V (1953). VI (1964) ), 6 vols.,Vienne, Impr. Mekhitariste.

Akinian [=Aguinian], N., 1961. Ակիեան, Ն., « Եւդոկիայի եկեղեցւոյ դուռը », (La porte de l’église d’Eudocie [Tokat]), Հանդէս ամսօրեայ (Handès amsoria), Vienne, 75(11-12).

Akinian [=Aguinian], N., 1968. Ակիեան, Ն., Տաղասացներ եւ տաղեր (Des poètes et leurs chants), Vienne, Impr. Mekhitarste.

Alboyadjian, A., 1952. Ալպօյաճեան, Ա., Պատմութիւն Եւդոկիոյ Հայոց, տեղագրական, պատմական, ազգագրական տեղեկութիւններով (Histoire des Arméniens d’Eudocie [Tokat], avec des informatons géographiques, historiques, ethnographiques), Le Caire, Impr. Nor Asdgh.

Album, 1965. Պատկերագիրք կաթողիկոսութեան Հայոց Մեծի Տանն Կիլիկիոյ (Album du catholicossat arménien de la Grande Maison de Cilicie), Antélias [Liban], Catholicossat de la Grande Maison de Cilicie.

Antranik [=Andranik], 1900. Անդրանիկ, Տէրսիմ։ Ճանապարհորդութիւն եւ տեղագրութիւն (Dersim. Voyage et géographie locale), Tiflis, M. Martirossiants.

Armache, 1914. Արմաշի դպրեվանքին 25-ամեայ յոբելեանին առթիւ. 1889-1914 (À l’occasion du jubilé des 25 ans du séminaire d’Armache), Constantinople, M. Hovaguimian.

Ashdjian [=Ashjian], M., 1970. Աշճեան, Մ.§ « Սուրբ Կարապետի աջը Պասրայի մէջ » (La dextre du saint Précurseur à Bassorah), Lgri (Hasg), Antélias [Liban}, 36, mai-juin .

A.To [=A.Do], 1912. Վանի, Բիթլիսի եւ Էրզրումի վիլայէթները (Les vilayetd de Van, Bitlis et Erzeroum), Érévan, « Koultoura ».

Aznavorian, Z., 1978. Ազնաւորեան, Զ., Մանր սրբագրութիւններ ԺԵ. դարու Կիլիկիոյ կաթողիկոսաց ժամանակագրութեան մէջ (Corrections mineures dans la chronologie des catholicos de Cilicie au XV^e siècle), Antélias [Liban], Catholicossat de la Grande Maison de Cilicie.

Bachmann, W., 1913. Kirchen und Moscheen in Armenien und Kurdistan, Leipzig, ***, 1913.

Baghdassarian, É., 1977. Բաղդասարեան, Է., Յովհաննէս Երզնկացին եւ նրա խրատական արձակը (Jean d’Erzenga et sa prose moraliste), Érévan, Académie des sciences.

Bédoyan [=Pétoyan], V., 1965. Պետոյեան, Վ., Սասնայ ազգագրութիւնը (L’ethnographie du Sassoun), Érévan, Académie des sciences.

Bensé, 1899. Բէնսէ, « Բուլանըխ եւ Հարք գաւառ » (Cantons de Boulanëkh et de Hark‘), Ազգագրական հանդէս պատկերազարդ (Azkakragan hantès badguérazart [Revue ethnographique illustrée]), Tiflis, 5(1), 9-184.

Bédros Galhoguétsi, 1881. Պետրոս Ծ. Վ. Կալհօկեցի, Ասիական ճանապարհորդութիւն ի հայրենիս (Voyage asiatique dans la patrie), Constantinople, H. Kavafian.

Berbérian, A., 1871. Պէրպէրեան, Ա., Պատմութիւն Հայոց, սկսեալ ի 1772 ամէ Փրկչին մինչեւ յամն 1860, հանդերձ կարեւոր տեղեկութեամբ եւ ժամանակագրութեամբ երեւելի իրաց (Histoire d’Arménie, depuis l’an du Sauveur 1772 jusqu’à l’an 1860, contenant d’importantes informations et la chronologie des événements marquants), Constantinople, Boghos Kirichdjian.

Bezdiguian, Z., éd., 1927. Պզտիկեան, Զ., խմբ., Կիլիկեան կսկիծներ։ Վաւերագրեր Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան դիւանէն, 1903-1915 (Douleurs ciliciennes. Documents des archives du catholicossat de Cilicie, 1903-1915), Beyrouth, Impr. Hraztan.

Bixio, R. ; De Pascale, A. ; Bixio, A. ; Maifredi, A. ; Yalçın, 2014. « La moschea sotterranea di Sultan Seyyid », Opera ipogea. Rivista della Societa Speleologica Italiana, Bologne, 1.

Boghossian, H. B., 1942. Պօղոսեան, Յ. Պ., Հաճընի ընդհանուր պատմութիւնը եւ շրջակայ Գօզան-Տաղի հայ գիւղերը (Histoire générale de Hadjin et villages arméniens du proche Kozan-Dagh), Los Angeles, Impr. Bozadjian.

Breccia Fratadocchi, T., 1971. La chiesa di S. Ejmiacin a Soradir, Rome, Consiglio nazionale delle ricerche.

Bretocq, G., 2007. Portrait d'Arménie par un abbé normand, Gabriel Bretocq (1918-1922). De la Cilicie à la principauté d'Antioche, Paris, Éd. Somogy ; Évreux, Conseil général de l'Eure.

Bruchhaus, G., 1989. « Materialen zur armenischen Architekturgeschichte der Kiği-Region », Cahiers archéologiques, Paris, 37, 164-178.

Bruchhaus, G., 1991. « Die Kirche Xad Hôr in Hangstown. Materialien zur armenischen Architekturgeschichte », in Atti del Quinto simposio internazionale di arte armena. Venezia, Milano, Bologna, Firenze : 1988, 28 maggio-5 giugno, Venise, Impr. Mekhitariste, 1991, 167-178.

Chahbazian, H. Gh., 1967. Շահպազեան, Յ. Ղ., Թանգարան գիւղը մեր եւ Սիրոյ արիւնոտ առուներ։ [Խմբագրեց եւ սրբագրեց Օ. Սարգիսեան] (Notre village musée et Sanglantes rivières d’amour. [Rédaction et corrections par 0. Sarkissian]), Villeurbanne [France].

Chahnazarian, S., 1956. Շահնազարեան, Ս. « Սուրբ Կարապետի վանքին խորհուրդը » (Le symbole du monastère du Saint-Précurseur), p. 16-34, in Պէշիկթաշլեան, Ն. (Béchigtachlian, N.), Լուսաբերդ (Loussapert), Paris, Der Agopian.

Correspondance, 1999. [Շահինեան, Գ., խմբ.], Թղթակցութիւն Սահակ Բ. եւ Բաբկէն Ա. կաթողիկոսներու ([Chahinian, K., éd.], Correspondance des catholicos Sahag II et Paggen I^er), Antélias [Liban], Catholicossat de la Grande Maison de Cilicie.

Cuneo, P., 1973. Le basiliche di T‘ux, Xncorkin, Pasvack‘, Hogeac‘vank‘. The Basilicæ of T‘ux, Xncorkin, Pasvack‘, Hogeac‘vank‘, Rome, Consiglio nazionale delle ricerche.

Darbinian-Mélikian, M. H., éd., 1971. *** (Histoire du narrateur anonyme ou pseudo-Chabouh Pakradouni), Érévan, Académie des sciences.

Dédéyan, G., 2003. Les Arméniens entre Grecs, Musulmans et Croisés, 2 vols., Lisbonne, Fondation Calouste Gulbenkian.

Der Garabédian, K., 1995. Տէր Կարապետեան, Գ., Տարօնի աշխարհ (Le pays de Darôn), Érévan, Université d’Érévan. [1886]

Der Garabédian, K., 2003. Տէր Կարապետեան, Գ., Տարօնի վանքերը։ Ուղեւորի յիշատակներ (Les monastères du Darôn. Souvenirs d’un voyageur), Érévan, Moughni. [1887, 1899, 1903, 1906, 1907, ***]

Der Ghazarian, Gh., 2011. Տէր Ղազարեան, Շատախցի երէցը։ Յուշեր (Le prêtre de Chadakh. Mémoires), Érévan, Naïri.

Der Khorénian, B., 1914/1937. [1] Տէր Խորէնեան, Պ., « Խորձեան գաւառի դպրեվանքները », p. 264-286, in Արմաշի դպրեվանքին 25-ամեայ յոբելեանին առթիւ. 1889-1914 (À l’occasion du jubilé des 25 ans du séminaire d’Armache : 1669-1914), Constantinople, M. Hovaguimian. [2] Repris dans Տարեգիրք։ Քղիի հայրենակցական Միութիւն (Darékirk‘. K‘ëghii hayrénagtsagan miout‘iun [Annuaire. Association compatriotique de K‘ëghi]), Detroit, 1937, 1, p. 23-48.

Der Nersessian, S., 1977. L’art arménien, Paris, Neuchâtel, Arts et métiers graphiques.

Devgants, Arisdaguès, 1985. Տեւկանց, Արիստակէս, Այցելութիւն ի Հայաստան 1878 թ. (Visite de l’Arménie en l’an 1878), Érévan, Académie des sciences.

Devgants, Érémia. 1991. Տեւկանց, Երեմիա, Ճանապարհորդութիւն Բարձր Հայք եւ Վասպուրական (1872-1873 թթ.) (Voyage en Haute-Arménie et en Vasbouragan. 1872-1873), Érévan, Académie des sciences.

Djilizian, Kh., éd., 1947. Ճիլիզեան, Խ., խմբ., Յակոբ Ղրիմեցի, Յաղագս ազգաբանութեանց բաժանման (Jacques de Crimée, De la séparation des filiations), Venise, Impr. Mekhitariste.

Djizmédjian, M., 1955. Ճիզմէճեան, Մ., Խարբերդ եւ իր զաւակները (Kharpert et ses enfants), Fresno [Calif.].

Donabédian, P., 2008. L’âge d’or de l’architecture arménienne, Marseille, Parenthèses.

Donabédian, P. ; Thierry, J.-M., 1987. Les arts arméniens, Paris, Mazenod.

Djemdjémian, Sahag, 1996. Ճեմճեմեան, Սահակ, Մայր ցուցակ հայերէն ձեռագրաց մատենադարանին Մխիթարեանց ի Վենետիկ։ Հատոր Զ. (Grand cataloguedes manuscrits arméniens de la bibliothèques des Mechitaristes à Venise). Volume VI, Venise, Impr. Mekhitariste.

Dzovagan [=Bogharian], N., 1993. Ծովական [=Պողարեան], Ն., Վանատուր։ Բանասիրական յօդուածներու ժողովածոյ (Vanadour. Recueil d’articles philologiques), Jérusalem, Impr. de Saint-Jacques.

Edwards, R. W., 1982. « Ecclesiastical Architecture in the Fortifications of Armenian Cilicia. First Report », Dumbarton Oaks Papers, Washington, 36, 155-176.

Edwards, R. W., 1983. « Ecclesiastical Architecture in the Fortifications of Armenian Cilicia. Second Report », Dumbarton Oaks Papers, Washington, 37, 123-146.

Éghiayan, P. 1975. Եղիայեան, Բ., Ժամանակակից պատմութիւն կաթողիկոսութեան Հայոց Կիլիկիոյ (Histoire contemporaine du catholicossat arménien de Cilicie, 1915-1972), Antélias [Liban], Catholicossat de la Grande Maison de Cilicie.

Épriguian, S., 1903-1905. Էփրիկեան, Ս., Պատկերազարդ բնաշխարհիկ բառարան (Dictionnaire illustré du pays natal), 2 vols., Venise, Impr. Mekhitariste.

Érémian, S., 1915. Երեմեան, Ս., Գրական պատմութիւն եւ Գեղեցիկը (Histoire littéraire, et Le Beau), Venise, Impr. Mekhitariste.

Érévanian, K., 1956. Երեւանեան, Գ., Պատմութիւն Չարսանճագի Հայոց (Histoire des Arméniens du Tcharsandjak), Beyrouth, G. Doniguian.

Ghazandjian, G., 1886. Ղազանճեան, Կ., Խառն նամակներ ուղեւորութեան (Lettre de voyage mélangées), Constantinople, Sareyan.

Greenwood, T., 2014. « ‘Imagined Past, revealed Present’, a reassessment of Պատսութիւն Տարօնոյ (History of Tarôn) », in Mardirossian, A. ; Ouzounian, A. ; Zuckerman, C., éds, Mélangrs Jean-Puerre Mahé, Paris, Association des amis du Centre d‘histoire et de civilisation de Byzance, p. 377-392.

Grigorian, V. 1984. Գրիգորեան, Վ., Դիւան Հայոց պատմութեան. նոր շարք։ Գիրք առաջին, Ղուկաս Կարնեցի։ Հատոր Ա., 1780-1785 (Archives d’histoire d’Arménie : nouvelle série. Livre premier, Luc de Garin [Erzeroum]. Volume I, 1780-1785 ), Érévan, Académie des sciences.

Guléssérian, P., 1904. Բաբկէն Կիւլէսէրեան (Papguen Gulessérian), Կոլոտ Յովհաննէս պատրիարք։ Պատմագրական եւ բանասիրական ուսումնասիրութիւն (Le patriarche Jean le Petit [Hovhannès Golod]. Étude historiographique et philologique), Vienne, Impr. Mekhitariste.

Gulessérian, P., 1990. Բաբկէն Ա. [Կիւլէսէրեան] (Papguen 1^er [Gulessérian]), Պատմութիւն կաթողիկոսաց Կիլիկիոյ (Histoire des catholicos de Cilicie), Antélias [Liban], Catholicossat de la Grande Maison de Cilicie. [1939]

Hakobian, H., 1976. Յակոբեան, Հ., Վասպուրականի մանրանկարչութիւնը։ Գիրք Ա. (La miniature du Vasbouragan. Livre I), Érévan, Académie des sciences.

Hakobian, T ; Mélik-Bakhchian, S. ; Barséghian, H., 1986-2001. Յակոբեան, Թ., Մելիք-Բախշեան, Ս., Բարսեղեան, Հ., Հայաստանի եւ յարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հինգ հատորով (Dictionnaire des toponymes d’Arménie et des régions circonvoisines, en cinq volumes), 5 vols., Érévan, Université d’Érévan.

Hakobian, V., 1951-1956. Յակոբեան, Վ., Մանր ժամանակագրութիւններ, XIII-XVIII դդ. (Chroniques mineures : XIII^e-XVIII^e siècles), 2 vols., Érévan, Académie des sciences.

Hamlin, W. C., 1907. « Zwei armenische Knaben », Sonnen-Aufgang. Mitteilungen des Deutschen Hulfsbundes fur Christliches Liebeswerk im Orient, Francfort, 9(12), 180-182.

Hayrabédian, V., 1937. Վ. Հայրապետեան, « Խորձեան (Քղի) գաւառը 1914–ին » (Le canton de Khortzian (K‘ëghi) en 1914), Տարեգիրք։ Քղիի հայրենակցական Միութիւն (Darékirk‘. K‘ëghii hayrénagtsagan miout‘iun [Annuaire. Association compatriotique de K‘ëghi]), Detroit, 1937, 1, carte-esquisse H. T.

Hovhannès Domarzatsi, 1959-1969. Յովհաննէս Տոմարզացի, Պատմութիւն հայ Տոմարզայի։ Տեղագրական, պատմագրական, ազգագրական։ Ա.-Գ. (Histoire de la Tomarza arménienne. Géographie locale, histoire, ethnographie. I.(1959). II & III. (1969) ), 3 vols., Beyrouth, Impr. Sévan.

Kadjbérouni [Ter Hovhannissian, G.], 2003. Քաջբերունի [Տէր Յովհաննիսեան, Գ.], Ճանապարհորդական նկատողութիւններ (Observations et notes de voyage), Érévan, Moughni. [1876-1878, 1890, 1892]

Kaloosdian, R. A., 2015. Tadem, my Father’s Village. Extinguished during the 1915 Armenian Genocide, Portsmouth, NH, P. E. Randall Publisher.

Kasbarian, H., 1969. Գասպարեան, Հ., Չմշկածագ եւ իր գիւղերը (Tchëmëchgadzak et ses villages), [Boston], Baykar.

Kéghouni, 1905. Գեղունի ***

Kéléchian, M., 1949. Քէլէշեան, Մ., Սիս մատեան։ Պատմական, բանասիրական, տեղագրական, ազգագրական եւ յարակից պարագաներ (Le livre de Sis. Points de vue historiques, philologiques, géographiques, ethographiques et autres), Beyrouth, Hay Djémaran.

Kévonian, Dz., 2004. Réfugiés et diplomatie humanitaire. Les acteurs européens et la scène proche-orientale pendant l’entre-deux-guerres, Paris, Publications de la Sorbonne.

Kévonian, K., 2014. « Note sur une inscription rescapée », in Mardirossian, A. ; Ouzounian, A. ; Zuckerman, C., éds, Mélangrs Jean-Puerre Mahé, Paris, Association des amis du Centre d‘histoire et de civilisation de Byzance, 413-428.

Kévorkian, K., 1970. Գէորգեան, Գ., Չնքուշապատում։ Քննական պատմութիւն Հայոց Չնքուշի, Ա. (Histoire de Tchenk‘ouch. Étude critique de l’Histoire des Arméniens de Tchenk‘ouch, I ), Jérusalem, Impr. de Saint-Jacques.

Kévorkian, R., 2006. Le génocide des Arméniens, Paris, Odile Jacob.

Kévorkian, R. ; Paboudjian, P., 1992. Les Arméniens dans l’Empire Ottoman à la veille du génocide, Paris, Éditions d’art et d’histoire ARHIS.

Kévorkian & al, 2012. Kévorkian, R. ; Minassian, M. ; Nordiguian, L. ; Paboudjian, M. ; Tachjian, V., Les Arméniens de Cilicie. Habitat, mémoire et identité, Beyrouth, Université Saint-Joseph.

Khatchadourian et al., 2016. Khatchadourian, H., Aslanian, L., Aslanian, P., Michel, J., Localités et biens cultuels arméniens dans la Turquie ottomane. Un patrimoine en destruction, Paris, Union internationale des organisations terre et culture.

Khatchikian, L., 1950. . Խաչիկեան, Լ., ԺԴ դարի հայերէն ձեռագրերի յիշատակարաններ (Colophons du XIV^e siècle de manuscrits arméniens), Érévan, Académie des sciences.

Khatchikian, L., 1955-1967. . Խաչիկեան, Լ., ԺԵ դարի հայերէն ձեռագրերի յիշատակարաններ։ Ա. (1401-1450 թթ.). Բ. (1451-1480 թթ.). Գ. (1481-1500 թթ.) (Colophons du XV^e siècle de manuscrits arméniens. I (Années 1401-1450) (1955). II (Années 1451-1480) (1958). III (Années 1481-1500) (1967) ), 3 vols., Érévan, Académie des sciences.

Khatchikian, L., éd., 1999. Խաչիկեան, Լ., խմբ., Թովմաս Մեծոփեցի, Պատմագրութիւն (Thomas de Médzop‘, Historiographie), Érévan, Magaghat‘.

Kossian, H., 1925-1926. Քօսեան, Յ., Բարձր Հայք։ Ա. Կարին քաղաքը։ Բ. Կարնոյ գիւղերը (Haute-Arménie. I. La ville de Garin [Erzeroum]. II. Les villages de Garin), 2 vols., Vienne, Impr. Mekhitariste.

Kossian, H., 1964. Քօսեան, Յ., Ցուցակ հայերէն ձեռագրաց Արծնեան վարժարանի եւ Կարնոյ գիւղերու (Catalogue des manuscrits arméniens du Collège Ardznian et des villages de Garin [Erzeroum]), Vienne, Impr. Mekhitariste.

Kurdian, H., 1951. Քիւրտեան, Յ., Խիզանի դպրոցին գրիչները եւ մանրանկարիչները եւ իրենց յիշատակարանները (Les copistes et les miniaturistes de l’école de Khizan et leurs mémoriaux), Paris, Araxes.

Lalayants, E., 1911. Լալայեանց, Ե., « Վասպուրականի նշանաւոր վանքեր » (Monastères célèbres du Vasbouragan)§ Ազգագրական հանդէս պատկերազարդ (Azgagrakan handès patkérazard [Revue ethnographique illustrée]), Tiflis, (21), 37-100.

Liese, C., 1905. « Aus unsern Krankerhausern », Sonnen-Aufgang. Mitteilungen des Deutschen Hulfsbundes fur Christliches Liebeswerk im Orient, Francfort, 7(5), 110-112.

Loussararian, G., 1912. Լուսարարեան, Կ., Գաւազանագիրք վանահարց ուխտիս Ս. Կարապետի Տարօնոյ (Succession des abbés de la communauté du S. Précurseur de Darôn), Jérusalem, Impr. de Saint-Jacques.

Lynch, H. F. B., 1901. Armenian. Travels and Studies. i. Russian Provinces. ii. Thr Turkish Provinces, 2 vols., London, Longmans, Green and Co.

Lynch, H. F. B., 1990. Henry Finiss Bloss Lynch. [Photographies originales]. Fragments d’un discours d’Arménie, Paris, Galerie Berdj Achdjian.

Madaghdjian, T. M., 1959. Մատաղճեան, Թ. Մ., Յուշամատեան Թոմարզայի (Mémorial de Tomarza), Beyrouth, G. Doniguian.

Mahé, A. et J.-P., éd., 1993. Histoire de l’Arménie, par Moïse de Khorène, nouvelle traduction de l’arménien classique…, Paris, Gallimard.

Mahé, A. et J.-P, 2007. Paroles à Dieu, de Grégoire de Narek, Louvain, Peters.

Manoutcharian, H., 1982. Մանուչարեան, Հ., Պօղոս Տարօնացի։ Առաքելոց վանքի գրչութեան դպրոցը (Paul de Darôn. Le scriptorium du monastère des Apôtres), Érévan, Université d’Érévan.

Matévossian, A., 1966. Մատթեւոսեան, Ա., « Մոկաց Սարի Ս. Գէորգ վանքի գրչութեան կենդրոնը XIV-XV դարերում » (Le scriptorium du monastère de Saint-Georges de la Montagne aux XIV^e-XV^e siècles)§ Բանբեր Մատենադարանի (Banber Maténadarani), Érévan, 6, 197-218.

Matévossian, A., 1969. Մատթեւոսեան, Ա., « Ե՞րբ եւ որտե՞ղ է գրուել Մշոյ տօնական ճառընտիրը » (Quand et à quel endroit a été écrit le directoire-homéliaire de Mouch ? )§ Բանբեր Մատենադարանի (Banber Maténadarani), Érévan, 9, 137-162.

Matévossian, A., 1988. Մատթեւոսեան, Ա., Հայերէն ձեռագրերի յիշատակարաններ. Ե-ԺԲ դդ. (Colophons de manuscrits arméniens : V-XII^e siècles), Érévan, Académie des sciences.

Matévossian, A., 1997. . Մատթեւոսեան, Ա., Մեծոփավանքի գրչութեան կենդրոնը (ԺԲ-ԺԵ դդ.) (Le scriptorium de Médzop‘avank‘. XII-XV^e s.), Édchmiadzin, Impr. du Saint-Siège.

Mekhitarian, K., éd., 1958. Մխիթարեան, Գ.., խմբ,, Մեր գիւղը, Դատեմ (հին եւ նոր ժամանակներուն)։ Հրատարակութիւն Դատեմի Լուսաւորչական Ուսումնասիրաց Ընկերութեան, խմբագրութեամբ… (Notre village, Tadem (dans les temps anciens et modernes). Publication de la Société tadémiote grégorienne pour l’éducation, sous la direction de… ), Boston, Hayrénik.

Mélikian, É., 1964. Մելիքեան, Ե., Հարք-Խնուս (Hark‘-Khënous), Antélias [Liban], Catholicossat de la Grande Maison de Cilicie.

Mémoire, 1919. Յիշատակագիր Վանայ ինքնապաշտպանութեան դէպքերուն (1915 ապրիլ-մայիս)։ Օտար եւ հայ պաշտօնական վաւերագրերէ քաղուած (Mémoire sur les événements de l’autodéfense de Van (avril-mai 1915). Extrait de documents officiels étrangers et arméniens ), Constantinople, Impr. Arzouman.

Minasyan, A. 2000. « Akmeşe Kasabası Tarihinde Ermeniler. Armaş Manastırı » (Les Arménins dans l’histoire du district d’Akmeşe), Toplumsal Tarih, Istanbul, juin, 32-39.

Mirakhorian, M., 2013. Voyage descriptif dans les provinces arméniennes de la Turquie orientale en 1882…, Paris, Société bibliophilique Ani [Traduction, par J.-P. Kibarian, de Միրախորեան, Մ., Նկարագրական ուղեւորութիւն ի հայաբնակ գաւառս արեւելեան Տաճկաստանի..., Constantinople, M. G. Sareyan, 1884).

Mouradian, S. ; Mardirossian, N., 1967. Մուրատեան Ս., Մարտիրոսեան, Ն., Ցուցակ ձեռագրաց Մշոյ Առաքելոց Թարգմանչաց վանքի եւ շրջակայից (Catalogue des manuscrits du monastère des Apôtres ou des Traducteurs de Mouch), Jérusalem, Impr. de Saint-Jacques. [1912-1914]

Mrmrian, H., 1906. Մրմրեան, Յ., Թուրքահայոց հին վաճառականութիւնն եւ վաճառականք, 1740-1890 (Les marchands et le commerce ancien des Arméniens de Turquie, 1740-1890), Constantinople, Impr. Sakaian.

Müller-Simonis, 1897, ***.

Musée, 1915. Յօգուտ Թրքահայաստանի ինքնապաշտպանութեան։ Հայրենի թանգարան (Pour l’autodéfense de l’Arménie turque. Musée de la patrie), Sofia, Journal « Hayasdan ».

Mutafian, C., 2012. L’Arménie du Levant (XI^e-XIV^e siècles), 2 vols. Paris, Les Belles Lettres.

Mutafian, C. ; Van Lauwe, E., 2001. Atlas historique de l’Arménie. Proche-Orient et Sud-Caucase du VIII^e siècle av. J.-C. au XXI^e siècle, Paris, Autrement.

Ormanian, M., 1959-1961. Ազգապատում (Histoire de la nation), 3 vols., Beyrouth, Sévan. [1912-1927]

Oskian [=Osguian], H., 1940-1947. Ոսկեան, Հ., Վասպուրական-Վանի վանքերը։ Ա-Բ-Գ (Les monastères de Vasbouragan-Van. I [1940], II [1942], III [1947]), 3 vols., Vienne, Impr. Mekhitariste.

Oskian [=Osguian], H., 1951. Ոսկեան, Հ., Բարձր Հայքի վանքերը։ (Les monastères de Haute-Arménie), Vienne, Impr. Mekhitariste.

Oskian [=Osguian], H., 1953a. Ոսկեան, Հ., Տարօն-Տուրուբերանի վանքերը։ (Les monastères de Darôn-Douroupéran), Vienne, Impr. Mechitariste.

Oskian [=Osguian], H., 1953b. Ոսկեան, Հ., Արցախի վանքերը։ (Les monastères d’Artsakh), Vienne, Impr. Mekhitariste.

Oskian [=Osguian], H., 1957. Ոսկեան, Հ., Կիլիկիայի վանքերը (Les monastères de Cilicie), Vienne, Impr. Mekhitariste.

Oskian [=Osguian], H., 1962. Ոսկեան, Հ., Սեբաստիայի, Խարբերդի, Տիարպէքիրի եւ Տրապիզոնի նահանքներու վանքերը։ (Les monastères des provinces de Sébaste, Kharpert, Diarbékir et Trébizonde), Vienne, Impr. Mekhitariste.

Outtier, B. ; Thierry [=Thierry de Crussol], J.-M., 1990. « Histoire des saintes Hripsimiennes (traduction et étude archéologique) », Syria, Paris, 67(3-4), 695-733.

Özkan, Y., 2000. « Armaş‘tan Akmeşe’ye: Bir Kasabanın Öyküsü. Mübadillerin Gelişi ve Yeni Bir Hayat » (D’Armache à Akmeşe : l’histoire d’un district. L’arrivée des populations échangées : une nouvelle vie), Toplumsal Tarih, Istanbul, novembre, 32-35.

Pisson, G., 1892. « En Asie antérieure. Voyage de MM. Alb[ert] Develay et Georges Pisson », Le monde illustré, Paris, 1892, n° 1815, 19-23.

Pivazian, E., 1960. Պիւիզեան, Է., Յովհաննէս Թլկուրանցի։ Տաղեր (Jean de T‘lgouran. Chants), Érévan, Académie des sciences.

Rohrbach, P., 1919. Armenian. Beiträge zur armenischen Landee- und Volkskunde, Stuttgart, Engelhorns.

Roussel, Th., 1913. « Souvenirs d’une Française en Arménie », Le tour du monde, Paris, ***, p. 529-576.

Safrasdian, A. 1923. « Այց մը դէպի Խութ » (Une visite dans le Khout‘), Թէոդիկ։ Ամէնուն տարեգիրքը (T‘éotig. Aménoun darékirk‘ë), Constantinople, 17, 357-360 [1910].

Safrasdian, A. 1934. « Խոյթ-Բռնաշէն գաւառները։ Ուղեգրական տեղեկագրութիւններ » (Les cantons de Khouyt‘-Prnachen. Relations de voyage) [8^e Partie], Հանդէս ամսօրեայ (Handès amsoria), Vienne, 48(1-2), 70-75 [1910].

Sassouni, G., 1956. Պատմութիւն Տարօնի աշխարհի (Histoire du pays de Darôn), Beyrouth, Impr. Sévan.

Savalaniants, D., 1931. Սաւալանեանց, Տ., Պատմութիւն Երուսաղէմի (Histoire de Jérusalem), 2 vols., Jérusalem, Impr. de Saint-Jacques.

Sommer, J.W.E., 1917. « Bilder aus der armenischen Sage und Geschichte. 9. Wie das lehte armenisch Königreich zugrunde ging », Sonnen-Aufgang. Mitteilungen des Deutschen Hulfsbundes fur Christliches Liebeswerk im Orient, Francfort, 19(11), 76-78.

Srapian, A., 1958. Սրապեան, Ա., Յովհաննէս Երզնկացի։ Ուսումնասիրութիւն եւ բնագրեր (Jean d’Erznga [Hovhannès Erzngatsi]. Étude et textes originaux), Érévan, Académie des sciences.

Srabian, L., 1960. Սրապեան, Լ., Քղի (տեղագրական եւ ազգագրական) (K‘ëghi : géographie locale et ethnographie), Antélias [Liban], Catholicossat de la Grande Maison de Cilicie [1901].

Stépanian, G., 2005. Ստեփանեան, Գ., Երզնկա, հնագոյն դարերից մինչեւ մեր օրերը (Erznga, de l’antiquité à nos jours), Érévan, Université d’Érévan.

Strsygovski, J., 1918. Die Baukunst der Arminier und Europa, Vienne, A. Schroll & Co.

Surménian, 1947. Սիւրմէնեան, Գ., Երզնկա (Erznga), Le Caire, Impr. Sahag-Mesrob.

Tachjian, V., La France en Cilicie et en Haute-Mésopotamie. Aux confins de la Turquie, de la Syrie et de l’Irak (1919-1933), Paris, Karthala.

Taniélian, A., 1984. Դանիէլեան, Ա., Մայր ցուցակ հայերէն ձեռագրաց Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան (Grand catalogue des manuscrits arméniens du catholicossat de la Grande Maison de Cilicie.), Antélias (Liban), Catholicossat de la Grande maison de Cilicie.

Thierry, J.-M., 1976. « Le couvent des Saints-Apôtres de Muş », Հանդէս ամսօրեայ (Hantès amsoria), Vienne, 90(1-12), 235-256.

Thierry, J.-M., 1983. « Notes d’un voyage archéologique en Turquie orientale », Հանդէս ամսօրեայ (Hantès amsoria), Vienne, 97(7-12), 380-406.

Thierry, J.-M., 1986-1987. « xxx », Revue des études arméniennes, n. s., Paris, 20, ***.

Thierry, J.-M., 1989. Monuments arméniens du Vaspurakan, Paris, Paul Geuthner.

Thierry, J.-M., 1990-1991. « Le couvent Saint-Georges de Xule (Xulevank‘) », Revue des études arméniennes, n. s. Paris, 22, 225-251.

Thierry, J.-M., 1992. « Sasun : voyages archéologiques », Revue des études arméniennes, n. s. Paris, 23, 315-391.

Thierry, J.-M., 1998-2000. « Monuments arméniens de la région de Palu (Turquie orientale) », Revue des études arméniennes, n. s., Paris, 27, 329-358.

Thierry [=Thierry de Crussol], J.-M., 2005. Monuments arméniens de Haute-Arménie, Paris, CNRS.

Tokat, H. 2015. Թօքաթ, Յ., Աւերակ Քղին։ Virane Kiğı/Keghi in Ruins (Këghi en ruines), Istanbul, Paros.

Thomson, R., 2001. « Bitlis and Armenian History », in Hovhannissian, R., éd., Armenian Baghesh/Bitlis and Taron/Mush, Costa Mesa [Californie], Mazda Publishers.

Touriguian, K., 1946. Թուրիկեան, Գ., Եփրատեան Հայաստան կամ Քղի եւ շրջակայ գաւառներ (L’Arménie de l’Euphrate ou Këghi et les cantons environnants), Paris.

Uluhogian, G., 2000. Un’antica mappa dell’Armenia. Monasteri e sanctuari dal I al XVII secolo, Ravenne, Longo Editore.

Uluhogian, G., 2010. "Lettere da casa prima e doppo la catastrofe. Tadem 1913-1914, 1919", Բազմավէպ (Bazmavep), Venise, 168(1-2), 94-148.

Vahé Hayg, 1959. Վահէ Հայկ, Խարբերդ եւ անոր ոսկեղէն դաշտը։ Յուշամատեան ազգային, պատմական, մշակութային եւ ազգագրական (Kharpert et sa plaine dorée. Mémorial national, historique, culturel et ethnographique), New York.

Van Loo, K., 1991. « Ikonologische Betrachtung der Kreuzteine von Sowrb Dawit‘ bei Derjan (Tercan) », in Atti del Quinto simposio internazionale di arte armena. Venezia, Milano, Bologna, Firenze : 1988, 28 maggio-5 giugno, Venise, Impr. Mekhitariste, 1991, 310-317.

Vasbouragan, 1930. Վասպուրական։ Վան-Վասպուրականի ապրիլեան հերոսամարտի տասնեւհինգամեակին առթիւ 1915-1930 (Vasbouragan. À l’occasion du quinzième anniversaire de la défense héroïque de Van et du Vasbouragan), Venise, Impr. Mekhitariste.

Yarman, A., 2010. Palu-Harput 1878, 2 vols., Istanbul, Derlem.